جرثقیل برقی
جرثقیل برقی سقفی (Electric Overhead Hoist) یک سیستم بالابر صنعتی است که به صورت معلق از سازه های سقفی یا ریل های بالاسری نصب میشود و برای جابجایی بار در محیطهای کارگاهی و انبارها استفاده میشود. این تجهیزات از سه بخش اصلی موتور الکتریکی، درام کابل یا زنجیر، و سیستم کنترل تشکیل شدهاند و قادر به حمل بارهای ۰٫۲۵ تا ۱۰۰ تن با دقت حرکتی بالا هستند. مزیت اصلی این جرثقیلها کارایی انرژی، کنترل دقیق بار، و قابلیت یکپارچهسازی با سیستمهای اتوماسیون است که آنها را برای خطوط تولید و عملیات تکراری ایدهآل میکند. جرثقیل برقی در نوع زنجیری از 1 الی 10 تن و در نوع سیم بکسلی تا 65 تن نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع جرثقیلهای برقی سقفی بر اساس مکانیزم بالابری شامل مدلهای زنجیری (Chain Hoist) و سیم بکسلی (Wire Rope Hoist) میشوند. نوع زنجیری از زنجیر فولادی گرید ۸۰ یا ۱۰۰ استفاده میکند و برای بارهای سبک تا متوسط (۰٫۲۵ تا ۲۰ تن) مناسب است، در حالی که نوع سیم بکسلی با سیمبکسل فولادی و درام بزرگتر طراحی شده و برای بارهای سنگین (۵ تا ۱۰۰ تن) کاربرد دارد. همچنین، برخی مدلهای پیشرفته مجهز به سیستم ترمز دوگانه الکترو مکانیکی و حفاظت اضافهبار (Overload Protection) هستند که ایمنی عملیات را افزایش میدهد.
از نظر طراحی حرکتی، این جرثقیلها در دو نوع تک پل (Single Girder) و دو پل (Double Girder) عرضه میشوند. نوع تک پل برای دهانههای کوتاه (تا ۲۰ متر) و بارهای سبکتر مناسب است، در حالی که نوع دو پل با سازه مستحکمتر و ریلهای موازی برای دهانههای بلند (تا ۴۰ متر) و بارهای فوق سنگین به کار میرود. برخی مدلهای تخصصی نیز دارای قابلیت حرکت طولی و عرضی همزمان (۳ محوره) یا سیستم کنترل از راه دور رادیویی هستند. انتخاب بین این انواع به عواملی مانند ظرفیت بار، فضای نصب، فرکانس استفاده، و محیط عملیاتی بستگی دارد.
مقایسه کاربری و قابلیت های جرثقیل برقی زنجیری و سیم بکسلی
جرثقیل برقی زنجیری به دلیل ساختار ساده، وزن کم و هزینه نگهداری پایین برای کاربردهای سبک تا نیمه سنگین در محیط های صنعتی و تولیدی بسیار مناسب است. این مدل با زنجیر فولادی گرید بالا و سیستم گیربکس دقیق، برای ظرفیت های تا 5 تن طراحی می شود. سرعت بالابری معمولاً پایین تر از نوع سیم بکسلی است اما کنترل پذیری بیشتر و ایمنی بالاتری در جابجایی بارهای دقیق دارد. جرثقیل های زنجیری در فضاهای کوچک و مسیرهای محدود عملکرد مناسبی ارائه می دهند.
در مقابل، جرثقیل های سیم بکسلی برای کاربردهای سنگین و بلندمدت در صنایع سنگین مانند فولاد، نیروگاه، پتروشیمی و معادن طراحی شده اند. این نوع جرثقیل از سیم بکسل چند رشته ای با ساختار مستحکم و درام فولادی برای لیفتینگ استفاده می کند. ظرفیت باربری بالا تا 100 تن و سرعت بالابری زیاد از مزایای آن است. ساختار پیچیده، ابعاد بزرگ تر و نیاز به نگهداری تخصصی، استفاده آن را محدود به محیط های صنعتی سنگین می کند.
